صورتهای عملکرد مالی
صورت سود و زیان: عملکرد مالی واحد تجاری دربرگیرنده بازده حاصل از منابع تحت کنترل واحد تجاری است. اطلاعات درباره عملکرد مالی درصورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع ارائه می‌شود.
صورت سود و زیان باید حداقل 10 قلم اصلی زیر باشد :
الف . درآمدهای عملیاتی
ب . هزینه‌های عملیاتی
ج . سود یا زیان عملیاتی
د . هزینه‌های مالی
ه . سایر درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی
و . مالیات بردرآمد
ز . سود یا زیان فعالیتهای عادی
ح . اقلام غیرمترقبه
ط . سهم اقلیت
ی . سود یا زیان خالص
درآمدها و هزینه های صورت سود و زیان به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
1- درآمدها و هزینه های عملیاتی: اقلامی که مستقیما به موضوع واحد تجاری مربوط هستند و به عبارت دیگر ماهیت آنها عادی است در ضمن بطور مستمر بوقوع می پیوندند. اقلام عملیاتی بصورت ناخالص در صورت سود و زیان گزارش می شوند یعنی درآمدها و هزینه های عملیاتی با هم تهاتر نمی شوند.
2- درآمدها و هزینهای غیرعملیاتی: اقلامی هستند که ماهیت آنها غیرعادیاست اما بطور مستمر بوقوع می پیوندند. این اقلام بصورت خالص در صورت سود و زیان منعکس می گردند.
3- اقلام غیرمترقبه: اقلامی با اهمیت و بسیار غیر معمول است که منشأ آن رویدادهایی خارج از فعالیتهای عادی شرکت می‌باشد و انتظار نمی‌رود به‌طور مکرر یا منظم واقع شود.. این اقلام به مبلغ خالص پس از کسر مالیات نشان داده می شوند.
صورت سود و زیان انباشته در زیر صورت سود و زیان آورده می شود و به عنوان یک صورت جداگانه نشان داده نمی شود. در زیر نمونه ای از آن نشان داده می شود:
سود خالص سال مالی | ** | |
سود انباشته ابتدای دوره | ** | |
تعدیلات سنواتی | ** | |
سود انباشته اصلاح شده طی دوره | ** | |
سایر اقلامی که به سود انباشته منظر شده اند مثل تجدید ارزیابی | ** | |
سود قابل تقسیم | ** | |
سود سهام پیشنهادی | (**) | |
تخصیص به اندوخته ها | (**) | |
(**) | ||
سود انباشته پایان سال | ** |
صورت سود و زیان جامع : صورت سود و زیان جامع به عنوان یک صورت مالی اساسی ، باید کل درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده طی دوره را که قابل انتساب به صاحبان سرمایه است ، به تفکیک اجزای تشکیل‌دهنده آنها نشان دهد. به عبارت دیگر تمام اقلامی که حقوق صاحبان سهام را تغییر می دهند بغیر از آورده و ستانده صاحبان سهام در آن نمایش داده می شود.
صورت سود و زیان کامل براساس نظریه شمول کلی تهیه می گردد. طبق نظریه عملکرد جاری فقط اقلام مستمر در صورت سود و زیان نشان داده می شوند و اقلام غیر مترقبه باید به حساب سود و زیان انباشته بروند.چ
صورت سود و زیان جامع باید موارد زیر را به ترتیب نشان دهد:
الف. سود یا زیان خالص دوره طبق صورت سود و زیان.
ب . سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده که طبق استانداردهای حسابداری مستقیما در حقوق صاحبان سهام منعکس می شوند مانند مازاد تجدید ارزیابی، سود و زیان تسعیر ارز شرکت فرعی خارجی یا سود و زیان تحقق نیافته سرمایه گذاری بلندمدت
ج . تعدیلات سنواتی.
هرگاه اجزای صورت سود و زیان جامع محدود به سود یا زیان خالص دوره و تعدیلات سنواتی باشد، ارائـه صورت سود و زیان جامع ضرورتی ندارد. در چنین حالتی باید در یادداشتی ذیل صورت سود و زیان دوره ، عدم لزوم ارائـه صورت سود و زیان جامع افشا شود.
نمونه صورت سود و زیان جامع:
سود خالص سال | ** |
مازاد تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی دارایی ثابت | ** |
سود یا زیان تحقق نیافته سرمایه گذاری بلندمدت | ** |
سود یا زیان تسعیر ارز شرکت خارجی | ** |
سود جامع سال مالی | ** |
تعدیلات سنواتی | ** |
سود جامع شناسایی شده از تاریخ گزارشگری قبلی | ** |
اقلام استثنایی در صورت سود و زیان:
اقلام استثنایی باید در محاسبه سود یا زیان فعالیتهای عادی منظور شود. مبلغ هر قلم استثنایی (منفرداً یا در صورت تشابه نوع، در مجموع) باید به‌طور جداگانه و ترجیحاً در متن صورت سود و زیان تحت سرفصل درآمد یا هزینه مربوط منعکس گردد . اعم از اینکه انعکاس این اقلام در متن صورت سود و زیان یا در یادداشتهای توضیحی صورت گیرد ، این اقلام باید به عنوان اقلام استثنایی قابل تشخیص باشد و این‌گونه تصریح گردد . شرح مناسبی در مورد هر یک از اقلام استثنایی جهت درک ماهیت این اقلام ضروری است . نمونه اقلامی که ممکن است درصورت بااهمیت بودن، استثنایی تلقی شود عبارت است از :
الف . زیانهای ناشی از بلایای طبیعی در مناطقی که وقوع آنها به‌طور متناوب انتظار می‌رود
ب . هزینه‌های اخراج دسته جمعی کارکنان شاغل در بخشهای فعال واحد تجاری
ج . هزینه‌های تجدید سازمان
د . به هزینه بردن داراییهای نامشهود خارج از فرایند استهلاک
ه . زیان انتقال صنایع مزاحم به خارج از محدوده شهرها، طبق مقررات جاری
و . کمکهای بلاعوض غیرسرمایه‌ای دریافتی و کمکهای بلاعوض پرداختی
ز . سود یا زیان فروش داراییهای ثابت مشهود و سرمایه‌گذاریهای بلندمدت
ح . سود یا زیان فروش یا توقف عملیات یک بخش از واحد تجاری
ط . هزینـه‌هـای غیرمعمول مربوط به مطالبـات مشکوک‌الوصـول و کاهش ارزش موجـودی موادوکالا
ی . ذخیره‌های غیرمعمول برای زیانهای ناشی از پیمانهای بلندمدت
ک . وجوه مازاد ناشی از حل و فصل ادعای خسارت از شرکتهای بیمه
ل . هزینه‌های جذب نشده ناشی از عدم دستیابی به ظرفیت معمول (عملی) مورد انتظار و ضایعات غیرعادی
م . سود یا زیان ناشی از حل و فصل دعاوی برله یا علیه شرکت.
توقف عملیات یک بخش از واحد تجاری:
یک بخش از واحد تجاری عبارت است از جزئی از عملیات واحد تجاری یا گروه که اهمیت نسبی دارد و بطور جاگانه قابل شناسایی است و فعالیتها و دارائیها و نتایج مربوط به آن را بتوان به وضوح از بقیه فعالیتهای واحد تجاری تمیز داد.
در صورت توقف عملیات یک بخش از واحد تجاری لازم است نتایج عملیات بخش متوقف شده از جمله سود یا زیان حاصل از واگذاری آن بخش به طور جداگانه در صورت سود و زیان منعکس شود. برای این منظور درآمدها و هزینه‌های عملیاتی مربوط به بخش متوقف شده باید در سرفصلهای مربوط و ترجیحاً در متن صورت سود و زیان به‌طور جداگانه نمایش یابد. همچنین سود یا زیان حاصل از واگذاری بخش متوقف شده، پس از تهاتر کلیه ذخایر مربوط به هزینه‌های غیر قابل بازیافت عملیات توقف، باید پس از سود (زیان) عملیاتی در صورت سود و زیان منعکس شود.
زیان حاصل از واگذاری یک بخش از واحد تجاری باید در تاریخ تصمیم به واگذاری و سود حاصل از واگذاری باید در تاریخ واگذاری در حسابها منظور شود. برای واحدهایی که می خواهند واگذار شوند و فرایند واگذاری همراه با زیان خواهد بود، سود فعالیت بخش واگذاری از زمان تصمیم به واگذاری تا زمان واگذاری فقط تا میزان زیانهای قابل شناسایی ناشی از واگذاری قابل شناسایی می باشد و بقیه این سود تنها در زمان تحقق به عنوان درامد محسوب خواهد شد.
، افشای موارد زیر در رابطه با توقف عملیات یک بخش واحد تجاری ضروری است :
الف. ماهیت و مشخصات عملیات متوقف شده،
ب . تاریخ مؤثر توقف عملیات برای مقاصد حسابداری
ج . نحوه توقف عملیات (فروش یا کنارگذاری).
